Trong hội chứng thận hư, thận của người bệnh giảm khả năng hoạt động, quá trình chuyển hóa, đào thải độc tố và tái hấp thu các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể không còn hoạt động tốt. Chế độ dinh dưỡng khoa học đóng vai trò quan trọng đến kết quả điều trị cho người bệnh. Dinh dưỡng phù hợp giúp bù đắp những dưỡng chất bị thiếu hụt cho cơ thể. Cùng DOC tìm hiểu các nguyên tắc cơ bản trong chế độ ăn trong điều trị hội chứng thận hư.
1. Hội chứng thận hư là gì?
Hội chứng thận hư là một hội chứng lâm sàng và sinh hóa, đặc trưng bởi tình trạng phù trên người bệnh. Đây là triệu chứng điển hình, xuất hiện toàn thân người bệnh với các mức độ từ nhẹ đến nặng. Đặc điểm của phù trong hội chứng thận hư là da mềm, phù trắng, căng, ấn không đau. Hội chứng thận hư xuất hiện khi người bệnh xét nghiệm protein niệu trong nước tiểu cao hơn 3,5g/ 24 giờ, protein trong máu giảm xuống dưới 60g/l, albumin máu dưới 30g/l, có rối loạn lipid máu và có thể đi tiểu ra mỡ.
Thận sẽ hoạt động kém hiệu quả hơn khi người bệnh mắc hội chứng này, khiến lượng protein trong máu bị đào thải ra ngoài cơ thể nhiều hơn. Người bệnh có thể mắc kèm một số triệu chứng khác như giảm cảm giác thèm ăn, cổ trướng, tiêu cơ bắp, mệt mỏi và rụng tóc.
2. Nguyên tắc dinh dưỡng trong điều trị hội chứng thận hư
Đối với bệnh nhân mắc hội chứng thận hư, mục tiêu dinh dưỡng hướng đến sự hỗ trợ điều hòa cân bằng nước, điện giải cho người bệnh. Đồng thời, dinh dưỡng cũng hỗ trợ cải thiện tình trạng sức khỏe tổng thể và rối loạn lipid máu.
2.1. Đảm bảo nhu cầu năng lượng và các chất đa lượng
Người bệnh trưởng thành cần được đảm bảo đủ nhu cầu năng lượng theo khuyến nghị, trung bình từ 30-35 kcal/kg/ngày. Đối với trẻ em được chẩn đoán hội chứng thận hư, bác sĩ dinh dưỡng sẽ tham khảo nhu cầu theo khuyến nghị theo tuổi của Viện Dinh Dưỡng Quốc Gia.
Đối với bệnh lý này, protein là nhóm chất đa lượng cần được quan tâm trong bữa ăn. Mặc dù trong hội chứng thận hư có tình trạng mất/ thiếu hụt protein theo đường nước tiểu và tình trạng tăng thoái hóa protein, song chế độ ăn tăng thêm nhiều khẩu phần chứa protein không được khuyến khích. Thời điểm và liều lượng protein cần bổ sung tùy thuộc vào tình trạng bệnh được quyết định bởi các bác sĩ lâm sàng.
Theo hướng dẫn của Nhật Bản, người bệnh cần bổ sung từ 1,0-1,2g protein/kg cân nặng/ngày trong hội chứng thận hư thông thường, và từ 0,8g protein/kg cân nặng/ngày đối với người bệnh đã có biến chứng do hội chứng này. Cần ưu tiên sử dụng protein có giá trị sinh học cao từ nguồn gốc động vật. Người bệnh có thể lựa chọn các loại đạm động vật phổ biến như: thịt ức gà, thịt lợn thăn, lòng trắng trứng… trong thực đơn của mình.
Với tình trạng rối loạn lipid máu thường gặp ở người bệnh mắc hội chứng thận hư, nên hạn chế chất béo bão hòa và cholesterol trong khẩu phần ăn hàng ngày. Cung cấp chất béo từ dầu thực vật (dầu đậu nành, dầu hạt cải, dầu vừng…) thay thế cho mỡ động vật là một sự lựa chọn tối ưu. Cần tránh những thực phẩm chứa nhiều chất béo xấu như phủ tạng động vật, thịt mỡ và các món ăn chế biến phức tạp.
2.2. Nhu cầu nước và điện giải
Để giảm tình trạng phù trong hội chứng thận hư, chúng ta cần tính toán kỹ lượng nước đưa vào cơ thể mỗi ngày cho người bệnh. Lượng nước uống/tiêm/truyền được đưa vào cơ thể cần hạn chế theo mức độ đào thải của thận.
Cách tính toán cơ bản: Lượng nước đưa vào cơ thể = lượng nước tiểu 24h + lượng nước bất thường (bệnh nhân nôn, sốt, tiêu chảy…) + 300ml-500ml (tùy điều kiện thời tiết)
Người bệnh nên ăn nhạt, lượng muối hàng ngày chỉ nên ăn tối đa 4g; trong đó Natri cần < 2000mg.
Đối với trẻ em, nhu cầu nước và muối nhỏ hơn so với người lớn.
2.3. Nhu cầu vitamin và khoáng chất
Người bệnh hội chứng thận hư cần đảm bảo bổ sung đầy đủ các loại vitamin và khoáng chất. Nên lựa chọn các loại thực phẩm giàu canxi (cá nhỏ, tôm nhỏ, sữa tách béo…), các loại hoa quả giàu vitamin A, caroten, cùng một số thực phẩm có chứa nhiều vitamin E, selenium. Các nhóm chất dinh dưỡng này có thể được tìm thấy trong quả chín có màu đỏ như đu đủ, cà rốt, cam cùng các loại rau xanh lá.
Hội chứng thận hư cần được điều trị và kiểm soát bởi các bác sĩ chuyên khoa thận – tiết niệu. Chế độ ăn phù hợp cho từng cá thể sẽ được hội chẩn cùng bác sĩ dinh dưỡng. Người bệnh nên tuân thủ chế độ dinh dưỡng được thiết kế cho tình trạng bệnh lý của mình để đạt được hiệu quả cao nhất trong quá trình điều trị.
Tài liệu tham khảo:
- Dinh dưỡng trong điều trị Nội khoa – Giáo trình dùng cho học viên Sau Đại học, Trường Đại học Y Hà Nội
- Tổng quan về Hội Chứng thận hư – Rối loạn di truyền
- Hội chứng thận hư bẩm sinh
DOC VIỆT NAM GIỚI THIỆU CÁC BÀI VIẾT HỮU ÍCH CHO BẠN
Người mắc bệnh thận mạn có nên ăn thực phẩm giàu đạm có nguồn gốc thực vật?
10 dấu hiệu bạn có thể mắc bệnh thận
Đái tháo đường – yếu tố nguy cơ chính của bệnh thận
