Bệnh thận mạn là tình trạng bệnh lý ngày càng trở nên phổ biến và trẻ hóa. Ngày nay, không khó để bắt gặp những người trẻ tuổi được chẩn đoán mắc tình trạng bệnh lý này. Thay đổi chế độ ăn là một trong những phương pháp giúp làm chậm diễn tiến nặng hơn của bệnh, trong đó có việc kiểm soát lượng kali nạp vào cơ thể. Vậy đâu là những loại thực phẩm giàu loại khoáng chất này mà người mắc bệnh thận mạn nên cân nhắc trước khi ăn?
1. Tại sao người mắc bệnh thận mạn nên hạn chế ăn các thực phẩm giàu kali?
Kali là một loại khoáng chất cần thiết cho các chức năng tế bào nói riêng và cho sức khỏe tổng thể của ta nói chung. Khi mắc bệnh thận mạn, khả năng loại bỏ lượng kali dư thừa ra khỏi cơ thể của thận bị suy giảm, làm tích tụ kali quá mức trong cơ thể. Mức kali cao có thể gây ra các triệu chứng buồn nôn và chuột rút cơ…, thậm chí nghiêm trọng có thể ảnh hưởng đến tính mạng như thay đổi nhịp tim, ngừng tim…
2. Top các loại thực phẩm giàu kali
Kali có mặt trong hầu hết các loại thực phẩm, từ các loại thực phẩm giàu đạm cho tới các loại thực phẩm nhóm chất bột đường. Những loại thực phẩm này được xếp vào nhóm giàu kali nếu chúng chứa trên 200 mg kali/khẩu phần (khoảng 75 – 80g). Dưới đây là danh sách các loại thực phẩm giàu kali, chủ yếu đến từ nhóm rau củ và trái cây:
2.1. Rau củ
- Khoai tây và khoai lang
- Cải bó xôi, hoặc các loại rau có màu xanh đậm khác như súp lơ, rau muống, rau lang, rau dền, rau ngót, rau đay, rau mồng tơi…
- Cà chua
2.2. Trái cây
- Chuối
- Quả bơ
- Các loại trái cây sấy khô (đặc biệt là mận sấy khô, nhãn khô, nho khô). Các loại trái cây sấy khô này có lượng kali đặc biệt cao, khoảng 1200 – 1300 mg kali/100g thực phẩm, gấp 9 – 10 lần so với các loại rau củ, trái cây tươi khác.
2.3. Các loại thực phẩm khác
- Các loại hạt, đậu
- Sữa và các chế phẩm từ sữa như sữa chua, phô mai…
- Cá hồi
3. Lưu ý về cách sử dụng các loại thực phẩm giàu kali trong chế độ ăn
Ưu tiên sử dụng các loại rau củ quả tươi (hoặc đông lạnh), hạn chế hết mức tần suất sử dụng các loại rau củ quả đóng hộp. Do trong quá trình ngâm, lượng kali trong các loại thực phẩm đóng hộp này sẽ thất thoát ra phần nước ngâm. Nếu vẫn phải sử dụng đồ hộp, phải chắt bỏ phần nước ngâm và rửa kỹ phần rau củ quả với nước sạch.
Hạn chế ăn nhiều loại thực phẩm giàu kali trong cùng 1 ngày/1 bữa ăn. Ví dụ:
- Bữa trưa ăn canh rau ngót (thực phẩm giàu kali) thì bữa tối nên nên ăn các loại rau củ ít kali như bầu, bí, dưa leo, mướp, bắp cải, cà tím…
- Bữa trưa ăn trái cây ít kali như mận (gioi), dứa, táo tây, cam, quýt… thì bữa tối có thể ăn trái cây giàu kali như chuối, bơ, ổi, thanh long…
Ăn các loại rau củ quả giàu kali với một định lượng phù hợp, không nên ăn quá nhiều trong một lần ăn.
Áp dụng các mẹo khi sơ chế, chế biến các loại thực phẩm giàu kali để làm thất thoát bớt lượng kali có trong các loại thực phẩm này, như:
- Cắt nhỏ rau củ, rửa qua nhiều nước sau khi cắt.
- Với các món luộc: luộc rau với nhiều nước, mở nắp nồi khi luộc, không nên dùng nước luộc rau này. Nếu vẫn muốn dùng nước luộc rau để làm canh, thì nên trụng rau qua trước, đổ nước trụng rau này đi rồi lấy nước luộc lần thứ 2 để làm canh.
Kali là một khoáng chất quan trọng cho các chức năng bình thường của cơ thể. Tuy nhiên, những người mắc bệnh thận cần theo dõi cẩn thận lượng kali nạp vào cơ thể. Hiểu biết về những loại thực phẩm có hàm lượng kali cao cần tránh sẽ là một sự thay đổi quan trọng trong chế độ ăn và lối sống của bệnh nhân bệnh thận mạn. Hình thành thói quen tự chuẩn bị thức ăn tại nhà, hạn chế ăn ngoài cũng như áp dụng các lời khuyên trong chế biến các loại thực phẩm giàu kali sẽ giúp quá trình ăn uống lành mạnh của bệnh nhân suy thận trở nên đơn giản và đỡ áp lực hơn!
Nguồn tham khảo:
- High-potassium foods to avoid: Eating for chronic kidney disease (medicalnewstoday.com)
- Kidney Disease and Potassium: Diet Do’s and Don’ts (healthline.com)
DOC VIỆT NAM GIỚI THIỆU
Dinh dưỡng hỗ trợ tổn thương thận cấp
Các giai đoạn của suy thận mạn tính và những điều cần lưu ý
Những thói quen dinh dưỡng và sinh hoạt khiến bạn có nguy cơ bị bệnh thận
