Tết đến xuân về là khoảng thời gian quan trọng nhất năm, người người nhà nhà sum vầy đông đủ trong bữa cơm ngày Tết. Theo quan niệm từ xa xưa, mâm cơm ngày Tết là tượng trưng cho cả một năm sắp tới nên luôn được chuẩn bị đầy đủ, đa dạng các món, “mâm cao cỗ đầy”. Tuy nhiên, đây lại là một thách thức đối với người bệnh tiểu đường trong bối cảnh ngày Tết. Phải chọn món ăn sao cho phù hợp với tình trạng sức khỏe, tránh những rủi ro và đặc biệt, kiểm soát mức đường huyết trong giới hạn cho phép. Bài viết dưới đây gợi ý những món ăn mà người bệnh tiểu đường nên tránh trong dịp Tết để có một kỳ nghỉ ấm áp, an lành mà không lo lắng về sức khỏe.
Nhìn chung, nguyên tắc trong chế độ dinh dưỡng của người bệnh tiểu đường là luôn kiểm soát tốt lượng calo nạp vào cơ thể, hạn chế những thực phẩm chứa nhiều đường tinh luyện, ngũ cốc tinh chế và kết hợp với nguồn thực phẩm giàu chất xơ, đạm, chất béo lành mạnh để giảm tác động xấu tới lượng đường trong máu. Trong đó, ưu tiên lựa chọn những thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp giúp kiểm soát đường huyết, tăng một cách từ từ, không nguy hại tới người bệnh.
1. Bánh chưng, bánh tét hoặc các loại bánh nhiều tinh bột.
Bánh chưng – món ăn truyền thống của ngày lễ Tết
Thành phần carbohydrate có trong thực phẩm làm tăng lượng đường trong máu và thời gian tăng nhanh như thế nào phụ thuộc vào loại thực phẩm và số lượng mà bạn tiêu thụ. Bánh chưng, bánh tét, xôi nếp,… đều là những món ăn chứa hàm lượng rất lớn tinh bột và đặc biệt, nguyên liệu làm nên các món ăn này đều đã được xay xát rất kĩ, vô tình làm mất đi các chất dinh dưỡng như chất xơ, khoáng chất và các vitamin quan trọng. Không những thế, bản thân những món ăn truyền thống này chứa rất nhiều calo. Vì vậy, mặc dù đây là những món ăn không thể thiếu trong ngày Tết nhưng người bệnh tiểu đường bắt buộc phải kiểm soát và hạn chế tiêu thụ chúng. Một mẹo đơn giản có thể hữu ích với người bệnh đó là kiểm tra lượng đường trong máu trước và sau ăn 2 tiếng, nếu đường huyết nằm ngoài khoảng phạm vi điều trị, đây chính là dấu hiệu để người bệnh điều chỉnh lại lượng thực phẩm tiêu thụ.
2. Thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhẹ, đóng gói sẵn.
Phương pháp chiên rán bằng nối chiên không dầu.
Nem rán, bánh chưng rán, khoai tây chiên và snack, đồ ăn nhẹ đóng gói sẵn,… sau khi trải qua quá trình chế biến đều chứa chất béo bão hòa không tốt cho cơ thể. Điều này sẽ nguy hiểm hơn với người mắc bệnh tiểu đường bởi nguy cơ cao mắc các bệnh tim mạch khi các cholesterol xấu (LDL) tăng nhưng lại làm giảm các cholesterol tốt (HDL). Thay vào đó, hãy biến các món ăn này trở nên lành mạnh hơn bằng cách sử dụng nồi chiên không dầu. Không chỉ giữ được độ giòn, vị ngon mà vẫn đảm bảo hàm lượng chất béo ở mức thấp.
3. Rượu, bia, nước ngọt.
Ảnh hưởng của rượu, bia, nước ngọt với người bệnh bệnh tiểu đường
Rượu, bia, nước ngọt đều là những thức uống không thể thiếu trong những buổi tiệc, liên quan và đặc biệt là trong mâm cỗ ngày Tết. Dường như, đây đã được coi là “văn hóa chúc Tết” khi kèm với một ly rượu, một lon bia là một lời chúc cho năm mới. Tuy nhiên, theo số liệu thống kê, một lon nước ngọt có ga, soda khoảng 355 ml tương đương 370g có chứa tới 36.8g đường, nhiều hơn 9 thìa cà phê đường. Nghiêm trọng hơn, rượu, bia còn có những tác động đáng kể tới người bệnh tiểu đường, phải kể đến như: tương tác với một số loại thuốc điều trị đái tháo đường type 2 gây hạ đường huyết quá mức, thậm chí có thể gây tử vong. Ngoài ra, nồng độ cồn có trong máu sẽ làm cản trở quá trình hấp thu các chất dinh dưỡng khác kết hợp với việc rượu làm suy yếu khả năng tổng hợp, dự trữ và phân giải glucose tại gan. Tất cả đều gây nguy hại cho người bệnh tiểu đường nếu không phát hiện các triệu chứng kịp thời.
4. Bánh kẹo ngọt, mứt Tết hoặc hoa quả sấy khô.
Các loại bánh, kẹo, mứt, hoa quả sấy trong ngày Tết.
Đây có thể được coi là kẻ thù số một của người bệnh tiểu đường, thậm chí nên loại bỏ hoàn toàn ra khỏi chế độ ăn. Nguyên nhân được giải thích là do những món ăn ngon miệng này đều chứa rất nhiều đường và hoa quả sấy khô là thực phẩm có chỉ số đường huyết cao, khiến lượng đường trong máu tăng rất nhanh ngay sau khi ăn, gây ra những biến chứng nguy hiểm. Tuy đều là hoa quả nhưng qua quá trình sấy khô, nhào đường thì lượng nước, các vitamin, khoáng chất phần lớn đã hao hụt. Thay vào đó là những chất tạo hương vị, chất bảo quản và đặc biệt là đường tinh luyện. Điều quan trọng hơn hết, trái cây sấy khô không phải là thực phẩm được khuyến nghị để bổ sung thực phẩm trong nhóm rau củ quả hằng ngày dành cho tất cả các đối tượng nói chung.
Bằng cách sử dụng những thực phẩm thay thế như Sản phẩm Siêu hạt DOC Granola, người bệnh tiểu đường vừa có thể nhâm nhi ngày Tết, vừa là một lựa chọn hết sức lành mạnh. Với thành phần là các loại hạt tốt cho sức khỏe, siêu hạt dinh dưỡng này chứa hàm lượng lớn chất xơ và các chất béo tốt, giúp tạo cảm giác no cũng như ổn định đường huyết và kiểm soát lượng calo tiêu thụ. Không những vậy, chất chống oxy hóa, vitamin và chất khoáng thiết yếu còn giúp duy trì tốt chức năng của các bộ máy cơ quan trong cơ thể và hạn chế nguy cơ bệnh tật.
Siêu hạt DOC Granola – Siêu hạt dinh dưỡng dành cho người tiểu đường
Trên đây là gợi ý những món ăn tiêu biểu mà người bệnh tiểu đường nên tránh trong dịp lễ Tết để kiểm soát tốt mục tiêu đường huyết bản thân. Lựa chọn các thực phẩm thông minh, phù hợp với tình trạng sức khỏe chính là công cụ hỗ trợ hữu ích nhất trong quá trình quản lý bệnh tiểu đường.
Tham khảo thêm các bài viết về sức khỏe và dinh dưỡng tại đây.
